Veel RWZI’s zullen de komende decennia worden verbeterd. In hoeverre kan daarmee voldaan worden aan de KRW-opgaven - biologisch, chemisch, medicijnresten - voor het waterlichaam waarop geloosd wordt? En wat is haalbaar met een Waterfabriek? Terugblik en verslag van Webinar WOK #2: RWZI lozingen en de KRW-opgaven.

Webinars Waterkwaliteit op de kaart 2021

15-19 nov 2021 | 15:30-17:00 uur | elke middag een webinar

Webinar programma: Halen we de KRW doelen? (15 nov); RWZI lozingen in relatie tot KRW-opgaven (16 nov); Tools voor regio-specifieke landbouwmaatregelen (17 nov); Ecologische ontwikkeling van het IJsselmeergebied (18 nov); Verantwoord waterplezier en -vertier? (19 nov). Zie hier voor de andere webinars.

Terugblik Webinar WOK #2: RWZI lozingen en de KRW-opgaven

Download de presentaties:

• Europese ontwikkelingen (afval)waterbeleid - door Michaël Bentvelsen (UVW). Ambitie versus tempo en beschikbare middelen: hoe snel kunnen we ons zuiveringspark ombouwen? en hoe voegen we nieuwe technische inzichten in?
• Evaluatie van de toxische druk rond Nederlandse RWZI's - door Remon Koopman (RIVM) ism Leo Posthuma (RIVM) en Jaap Slootweg (RIVM). Een case studie met de ecologische sleutel factor Toxiciteit.
• De Waterfabriek, kans of bedreiging voor de KRW - door Hans Geerse (Waterfabriek, HHDelfland). De waterfabriek werkt RWZI effluent op tot een hogere kwaliteit om het te kunnen leveren aan specifieke afnemers: wat is technisch en financieel haalbaar? en wat is het effect van effluent op de KRW doelen?

---
Verslag door Stefan Kools
In de week van 15-19 november 2021 organiseerde de Themagroep Waterkwaliteit van het Koninklijk Waternetwerk dagelijks een webinar van 15.30 tot 17:00 uur. Op de dinsdag ging het over het zuiveren van water in de rioolwaterzuiveringen (RWZI’s). Meer dan 120 deelnemers keken mee naar een serie sprekers. Na een korte inleiding door Stefan Kools (KWR Water Research Institute) startte Michael Bentvelzen van de Unie van Waterschappen (Dutch Water Authorities).

Welk beleid heeft te maken met rioolwaterzuiveringen? Michael liet de regelingen zien die te maken hebben met waterkwaliteit. Geen droge opsomming maar een duidelijk overzicht welke veranderingen te verwachten zijn. Speciale aandacht kreeg 'Herzieningsproces richtlijn stedelijk afvalwater'. De Kaderrichtlijn Water wordt niet herzien, wel kent deze een aantal 'open eindjes'. Zo is er de wens voor harde en directe eisen aan RWZI’s: 'goed meetbaar, afrekenbaar'. Ook kwamen de Prioritaire stoffen aan bod met aandacht voor ‘nieuwe ontwikkelingen als medicijnresten, hormonen, PFAS, etc. Naast de technische aspecten gaf Michael ook inzicht in de links met andere vraagstukken: klimaat (broeikasgassen), de ambitie versus tempo en geld, maar ook bestuurlijke vragen als 'centrale of decentrale aansturing' en de wensen tot hergebruik grondstoffen. In de levendige chat kwamen vragen: zoals de “wat is de inschatting dat men echt eens doorpakt op normstelling van nieuwe stoffen” (=ja) en de vraag of “technieken goedkoper worden in de toekomst” (=onzeker).

Water zuiveren en leveren is een kans! Het was een makkelijk bruggetje naar Hans Geerse van het Leer- en Tranisitieplatform ‘de Waterfabriek’. In het platform vinden collega’s en instanties elkaar ‘van allerlei pluimage’. Hans wist duidelijk te maken dat het zuiveren van water een aantal uitdagingen en kansen biedt. Er bestaat niet 1 Waterfabriek … Water leveren is een kans, want het kan direct lokaal worden toegepast in plaats van het te lozen op binnenwater of de zee. Hans liet voorbeelden zien als de productie van proceswater voor de industrie (DOW), water voor akkers (bier boer water) en de lokale aanvulling van grondwater (Dinteloord). Hans liet ook zien dat dit allemaal wel mooi klinkt maar ook bedreigingen kent. Zo blijft de vraag bij het sluiten van ketens of de belasting wel afneemt, wat moet je allemaal meten voor de risico’s en kan je het concentraat dat je soms maakt wel goed behandelen? Daar zitten vaak allerlei (micro)verontreinigingen in.  In de chat merkte iemand op: “Fosfaat kan je hergebruiken. Micro’s meestal niet”. Allemaal vragen die het platform probeert samen te brengen en waar drinkwaterbedrijven, waterschappers en andere partijen elkaar weten te vinden.

Hoe kan je zuiveringsinspanningen en verbeteringen ook benedenstrooms terugzien? De laatste spreker van de dag ging in op de uitdagingen die ook de andere sprekers adresseerden, nl. wat betekent dit voor de waterkwaliteit? Remon Koopman van het RIVM gaf een presentatie over zijn bevindingen in een (klein) projectonderdeel van de Kennisimpuls Waterkwaliteit. De poging om op een hoog abstractieniveau te kijken naar de waterkwaliteitsgegevens uit CBS, FotoNL bestand en Watson gaven echter geen goed antwoord. In de chat werd terecht opgemerkt dat de meetprogramma’s in oppervlaktewateren bedacht zijn op de vraag of het water voldoet aan de KRW-verplichtingen – de insteek van dit onderzoek was een andere. Deze aanpak leverde dan ook discussie op, want de waterbeheerders zouden wel andere gegevens kunnen aanleveren, zo vermoedde men. Kritische noten, en de oproep om de gegevens die lokaal beschikbaar zijn beter te ontsluiten voor dit type onderzoek werd dan ook breed omarmd. Grote verwachtingen zijn er ook van het gebruik van (andere) gidsstoffen, want zo stelde iemand “voor medicijnresten zijn we met bemonsteringsprotocol bezig!!”. Andere aanvullingen waren “Toxische druk berekenen kan alleen van de stoffen die je gemeten hebt” en “meet niet alleen stofvrachten maar ook wateraanvoer!”.

Kortom, de oproep om consistent te meten om later ook op meta-niveau te zien of de waterkwaliteit verbeterd is, dat zou een mooie insteek zijn. Met de inzichten over zuiveren zette dit “Waterkwaliteit Op de Kaart”!

---
Video opname van het webinar:

---
Achtergrond - Veel rioolwaterzuiveringen zullen de komende decennia worden verbeterd. Waterschappen beogen hiermee ook medicijnresten en andere opkomende stoffen te verwijderen. De eerste zuivering die full-scale microverontreinigingen gaat zuiveren wordt dit najaar in gebruik genomen en ook andere RWZI’s zullen de komende decennia worden verbeterd. Vragen die spelen zijn in hoeverre met de beoogde verbetering voldaan kan worden aan de KRW-opgaven in het waterlichaam waarop wordt geloosd en/of benedenstrooms wordt afgewenteld? Hoe bepaal je de effectiviteit met chemische en biologische methoden? Wat wordt ‘geleerd en geïmplementeerd’? In dit webinar zullen de successen maar ook de uitdagingen worden gepresenteerd en bediscussieerd.

---
Organisatie
KNW Themagroep Waterkwaliteit