WOK VII, het 7e nationale symposium Waterkwaliteit op de Kaart, had als centraal thema 'Vitaal en Ecologisch Gezond Water Sturend' en sloot daarmee aan op de nieuwe beleidsnota. In keynotes en werksessies bespraken we wat al bereikt is, én wat nu nodig is in de eindspurt om de KRW doelen te halen. Lees verder voor programma en download presentaties.

WOK VII: Vitaal en Ecologisch Gezond Water Sturend

De eindspurt naar het halen van KRW doelen
vrijdag 1 december 2023 | Leerhotel het Klooster, Amersfoort

Veel oppervlaktewateren scoren nog slecht, bijna al het grondwater scoort goed. Op WOK VII zoeken we naar de nuances onder die beoordelingen. Welke stappen nemen we samen, zodat in 2027 de waterkwaliteit voldoende verbeterd is? Welke (koppel)kansen bieden de grote transities van dit moment? En in welke transities moeten we extra stappen nemen om Waterkwaliteit nadrukkelijker op de Kaart te zetten?

Zie hieronder: programma en achtergrond, download alle presentaties en toelichting bij de workshops, én het fotoverslag.

Kansen en uitgangspunten voor waterkwaliteitsverbetering

Onze uitdaging is om kansen en uitgangspunten te vinden, opdat 'waterkwaliteitsverbetering' effectief wordt meegenomen in de plannen voor de grote transities:

• Water en bodem sturend voor klimaatadaptatie (droogte, waterberging)
• NPLG (veestapel, extensief landgebruik kwetsbare gebieden, vernatten veengronden)
• Landbouw hervorming (mestbeleid, emissies lucht-water, CO2 opslag bodems)
• Energie en verduurzamen industrie (WKO, andere grondstoffen, watergebruik, gebruik ondergrond)
• Natuurherstel en biodiversiteit (N2000 gebieden, recente doel biodiversiteit herstel)
• Richtlijn behandeling stedelijk afvalwater

- - -
PROGRAMMA en download presentaties

- - -
OVER DE WORKSHOPS

Workshop 1 | Waterkwaliteit en klimaat – kwetsbaarheid in beeld met Stresstest Waterkwaliteit
Het klimaat verandert: het wordt warmer, natter en droger. En dit heeft zijn effect op de waterkwaliteit en de gebruikers van het water. Recent is een methode ontwikkeld voor een stresstest waterkwaliteit. In de workshop gaan we aan de slag met deze methode, aan de hand van een casus en kennisregels die beschikbaar zijn gesteld in het Nationaal kennisprogramma waterkwaliteit en klimaat. Hoe kwetsbaar is jouw water? Workshop met Susan Sollie (Tauw) & Marloes van der Kamp (Witteveen + Bos)

Workshop 2 | Totaalnatuur in Natuurgebied Trintelzand: Aanleg en monitoring en het Ecosysteem
College Tour: Het halen van de doelen voor Natura2000, klimaatadaptatie én de KRW zijn niet automatisch communicerende vaten. We realiseren nieuwe natuur, realiseren kwaliteitsimpulsen aan bestaande natuur en beperken vervuiling, maar vanuit andere beleidsopgaven gaat natuur ook verloren en/of achteruit. Hoe kunnen we de beleidsopgaven voor natuur optimaler invullen? Wat zijn de juiste maatregelen en hoe kies je die? Aan de hand van de case van Natuurgebied Trintelzand gaan Michiel Wilhelm en Mattijs Hehenkamp in gesprek en discussie met onderzoeker Dirk Kruijt (Bureau Waardenburg) en Ria Kamps-Mulder (Rijkswaterstaat). Luister en discussieer mee in deze College Tour Waterkwaliteit.

Workshop 3 | Landbouw en waterkwaliteit, op zoek naar uitgekiend slootbeheer
Uit regionale en nationale analyses komt nog steeds naar voeren dat er een grote opgave aan de landbouw wordt gevraagd om de waterkwaliteit te verbeteren, vooral t.a.v. de af- en uitspoeling van nutriënten. Hoe zullen de plannen voor transities in het landelijk gebied daarop uitpakken? Uitkopen van bedrijven of minder bemesten leidt niet altijd tot een betere waterkwaliteit!! Vanuit de sloot bespreken we hoe de waterkwaliteit kan verbeteren met de transitie. Met Peter Schipper (WUR), Corine van den Berg (Waternet), Gerard Bos (NMI) en Carolien Kooiman (Agrarisch Collectief Rijn, Vecht & Venen) kijken we naar vragen als: Wat zijn de do’s en don’t’s?, hoe benutten we kansen, vergeten we niet het belang van uitgekiend slootbeheer, waarom is minder mest niet altijd goed, hoe regelen we slim de vergoedingen (groen blauwe diensten). Denk met ons mee!

Workshop 4 | Alles komt samen in de RWZI: Stroomgebieds perspectief en Meten en acties
Bij rwzi’s komt letterlijk en figuurlijk alles bij elkaar als het om waterkwaliteit gaat. Waterschappen zuiveren en meten, maar weten nog lang niet alles. Tegelijk zorgen Europese richtlijnen en afspraken voor nieuwe uitdagingen. En dan is er de KRW, die geeft ons al goed inzicht welke waterlichamen welke probleemstoffen kennen voor de chemische waterkwaliteit. Van de meeste stoffen weten we al prima hoe belangrijk rwzi’s zijn in het grote plaatje. Maar is daarmee de puzzel gelegd? In deze werksessie combineren we de laatste inzichten over probleemstoffen in effluent, in waterlichamen en in drinkwater met de ervaringen in Rijn West, waar alle actoren binnen het stroomgebied samen begonnen zijn de puzzel te leggen. Is de stroomgebiedsbenadering de sleutel? Workshop met Frans de Bles (WV&V) en Stefan Kools (KWR) over Screening stoffen rwzi’s, en Marc Vissers (Sweco) en Patricia Clevering-Loeffen (Sweco) over Stroomgebiedsperspectief N, P en microverontreinigingen in Rijn West.

Workshop 5 | (Geen) Grenzen aan integraliteit? mbv een Integrale Systeemanalyse (ISA) in het Eelder en Peizerdiep
Is systeemdenken al gemeengoed, of denken we nog steeds vanuit ons eigen perspectief? Wat als we beelden en conclusies vanuit verschillende expertises aan elkaar verbinden? Komen we dan tot nieuwe inzichten? Hebben we dan meer oog voor elkaars opgave en perspectief? Wat als we echt met elkaar in gesprek gaan om een gezamenlijk beeld te vormen? Hoe kijken we dan naar de grote uitdagingen in het landelijk gebied waarvoor we aan de lat staan?
Deze workshop gaat over hoe integrale onderzoeken ons kunnen helpen bij de uitdagingen van de toekomst. We doen dat aan de hand van de het voorbeeld van de Integrale Systeemanalyse (ISA) in het Eelder en Peizerdiep. Workshop met Marion Meijer (Waterschap Noorderzijlvest), Sebastiaan Schep (Witteveen+Bos) en Michiel Wilhelm (TAUW).

Workshop 6 | Groene grondwaterkaarten voor de KRW, maar hoe lang nog?
Er lijkt geen groot probleem te bekennen voor de grondwaterkwaliteit in Nederland. Tenminste, dat is wat de overwegend groene grondwaterkaart met de chemische toestand voor de KRW suggereert. De werkelijkheid is echter een stuk genuanceerder, waardoor grijs (of vergrijsd) een meer toepasselijke kleur lijkt: Er worden steeds vaker en meer verontreinigende stoffen in het grondwater aangetroffen (Arcadis 2023, in voorbereiding; provincie Utrecht freatisch grondwater 2023); Nitraat blijft een probleem voor de grondwaterkwaliteit in löss/leemgebieden en in zandgebieden met landbouw, zonder dat er (recente) verbetering zichtbaar is (RIVM 2023); Ook de drinkwaterbedrijven luiden de noodklok over toenemende verontreinigingen in hun bronnen en de extra inspanning die dat vraagt om schoon en veilig drinkwater te kunnen leveren.
Hoe kunnen dan toch zulke verschillende beelden van de grondwaterkwaliteit in Nederland bestaan? Wat kunnen we doen om een eenduidig en breed gedragen beeld van de grondwaterkwaliteit te krijgen? En wat kunnen we doen om de vergrijzing van het grondwater te stoppen?
In deze workshop, met Floris Naus (RIVM), Janco van Gelderen (provincie Utrecht/IHW) en een collega vanuit de drinkwatersector, gaan we met elkaar in gesprek aan de hand van een korte feiten-presentatie en prikkelende stellingen.

Workshop 7: Een nieuwe blik op stedelijke waterkwaliteit
‘Waterkwaliteit’ is meer dan de mate van verontreiniging of de ecologische kwaliteit van water. Voor de geschiktheid van stedelijk oppervlaktewater voor menselijke gebruiksfuncties moet je ook kijken naar de ‘functionele kwaliteit’. Functies als recreatie, aquathermie, en transport stellen verschillende eisen. In deze sessie kijken we naar impact van klimaatverandering op stedelijk water en een analyse van de functionele kwaliteit van wateren in Amsterdam, Utrecht en Gent aan de orde. Workshop met Suzanne van der Meulen (Deltares) & Bart-Jan Vreman (Arcadis)

- - -
FOTOVERSLAG
Foto's: Lisenka Pauw Fotografie

- - -
ORGANISATIE
KNW Themagroep Waterkwaliteit - zie de themagroep pagina ook voor een terugblik op voorgaande WOK webinars en symposia.