Kies jij of kiest jouw computer? IT-systemen helpen steeds vaker mee om besluiten te nemen in de watersector. Maar werkt dat? Hoe ver kunnen en willen we hiermee gaan? In een op-weg-naar-huis pizza-sessie op 19 april 2017 gingen zo'n 25 deelnemers op zoek naar het antwoord, in een bijeenkomst verzorgd door KNW Themagroep Water en IT.

Het programma was opgedeeld in drieën. In het eerste deel werden de toepassing en ontwikkeling van BOS geïllustreerd met twee praktijkpitches uit de water sector en één ptich uit de medische sector. Er werden stellingen geponeerd, die daarna in groepjes bediscussieerd werden. Tenslotte werd een korte samenvatting gegeven, en werden - onder het genot van een drankje en een pizza - verdere ervaringen uitgewisseld.

Praktijkpitches, stellingen en discussie

Aan de hand van twee praktijkpitches uit de watersector en een derde pitch vanuit de medische sector, zijn ontwikkelingen in beslisondersteuning uitgewisseld en stellingen geponeerd.

Drinkwater - Water maken in de toekomst: Van ambachts- naar datagestuurd

Abel Heinsbroek, Vitens - download presentatie

Stelling: Waar trekken we de grens voor de inzet van BOS? Hoe ver kunnen en willen we gaan met automatiseren van onze vitale (drinkwater)infrastructuur?

De meesten waren het erover eens dat de reikwijdte van mogelijkheden afhankelijk is van de organisatiecultuur, kosten en baten, en mogelijkheden van IT in combinatie met watertechnologie. Het laatste aspect hoeft daarbij geen belemmering te zijn. De wil om te automatiseren is met name sterk afhankelijk van de organisatiecultuur binnen een (drink)waterbedrijf. Tenslotte vonden we factoren voor de noodzaak voor de inzet van BOS: het vastleggen van kennis, het ondervangen van complexiteit en voorbereid zijn op de toekomst.

Waterketen - Microverontreinigingen opruimen. IT en BOM helpen een handje mee

Theo van den Hoven, KWR - download presentatie

Stelling: De waterkwaliteit is gediend bij een bredere inzet van IT-systemen en Beslissingsondersteunende modellen.

Gedurende de discussie werd duidelijk dat de inzet van BO-modellen afhankelijk is van wie de systemen gebruikt en beheert. Een dakwatersysteem heeft andere gebruikers en beheer nodig dan een oppervlaktewatersysteem. Sowieso sluit de behoefte niet altijd goed aan bij het aanbod. Ook zijn waterschappen en (drink)waterbedrijven reeds enige tijd actief met metingen voor waterkwaliteitsborging en bij onderhoudswerkzaamheden. De meningen blijken verdeeld te zijn over de inzet van sensoren voor waterkwaliteit: de kwaliteit van data is niet altijd even betrouwbaar. Wel was men eensgezind over de behoefte van het signaleren van afwijkingen in de concentratieniveaus van stoffen en in het (blijven) betrekken van experts bij beslissingen.

Medische sector - Eenduidige beslissingen leiden tot kwaliteitsverbetering in de brede zin van het woord

Raymond Beijen, LogicNets - download presentatie

Stelling: Expertise is schaars. Hoe gaan we waardevolle kennis borgen?

Het voorbeeld vanuit de medische sector betrof een BOS voor de ondersteuning bij het geven van een diagnose voor een patiënt die mogelijk kanker heeft. Bij dit voorbeeld bleken er verschillende drijvers te zijn: beslissingen in complexe vraagstukken in het belang van mensenlevens, multidisciplinair overleg tussen pathologen, internisten, radiologen en chirurgen en de behoefte voor eenduidige en transparante besluitvorming. Bij de ontwikkeling van de BOS is het cruciaal gebleken om vertrouwen en draagvlak te creëren bij de medische experts, door ze te betrekken in de beslisboom, de uiteindelijke beslissing (de diagnose) bij de experts te laten en het beslisprotocol openbaar te maken. Bijkomende voordelen zijn kennisborging en het transparant maken van audits.

Veel van deze aspecten zijn één op één te vertalen naar de watersector: door klimaatverandering hebben waterschappen en lokale overheden te maken met complexere waterbeheersvraagstukken, één beste aanpak voor de verwijdering van microverontreinigingen bestaat niet (wetgeving om lozingen te voorkomen hebben niet het gewenste effect), en assetmanagementvraagstukken rondom het leidingnet voor grotere leidingen is zeer lastig. Daarnaast zijn waterprofessionals die over de gehele linie vraagstukken kunnen oplossen schaars en niet 24/7 beschikbaar, terwijl problemen soms urgent kunnen zijn. Tenslotte is het ook voor de watersector van belang dat de inpassing van BOS afhankelijk is draagvlak onder de professionals, en beslissingen (vooralsnog) te laten bij de experts. Een eerste stap zou kunnen zijn om kennisregels rondom bepaalde complexe vraagstukken vast te leggen.

Pizza-sessie: Beslissingsondersteunende systemen in de watersector

Woensdag 19 april 2017 | 16:00-18:00 uur | te gast bij KWR Watercycle Research Institute in Nieuwegein
Organisatie: KNW Themagroep Water en IT